Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Kunstshots

Welke geestesziekte had Van Gogh?

Door: Franciska de Beer, 8 augustus 2017

Gek of geniaal? Vincent van Gogh, mogelijk de bekendste schilder van Nederlandse bodem, kampte met mentale problemen en op zijn 37e beëindigde hij zijn leven met een pistool... Maar wat had hij eigenlijk?​



Vincent van Gogh (1853-1890) geldt als één van de beste postimpressionistische schilder aller tijden. Hoewel hij verscheidene meesterwerken vervaardigde, wordt zijn leven gekenmerkt door zwaarmoedigheid en kommer en kwel. Hij leed aan ernstige psychoses, stuiptrekkingen, hallucinaties, buikklachten en hevige geestelijke schommelingen tussen manische en depressieve momenten. Regelmatig vasten, overwerken, ondervoeding en bovenal Van Goghs voorliefde voor absint waren hier waarschijnlijk de oorzaak van.



Inmiddels zijn er tientallen theorieën over welke mentale aandoening Van Gogh nu precies had. Zo stelden Leroy and Doiteau in 1928 dat een epilepsie in de temporaalkwab ervoor had gezorgd dat Van Gogh zijn oor afsneed, het in papier wikkelde en aan een prostituee in een bordeel gaf. Een andere theorie door Lubin stelt dat Van Goghs emotionele schommelingen, stuiptrekkingen en buikpijnen verklaard kunnen worden door frequente loodinname. Van Gogh proefde en at namelijk regelmatig zijn eigen verf die lood bevatte. De derde en meest waarschijnlijke diagnose, door onder meer Ho en zijn medeauteurs, is dat Van Gogh een bipolaire affectieve stoornis had. Dit is een stemmingsstoornis waarbij de persoon schommelt tussen extreem vrolijke momenten (manie) en extreem droevige tijden (depressie). Een belangrijk argument voor deze diagnose is dat een bipolaire stoornis vaak erfelijk is en Vincent van Goghs broers en zus ook opmerkelijk veel kenmerken hiervan vertonen. Zo had zijn broer Theo last van hallucinaties en nervositeit, pleegde Cornelis zelfmoord toen hij 20 was en bracht zijn zus Willemina de helft van haar leven door in een psychiatrische instelling.



De moraal van dit verhaal? Gekte en genialiteit liggen soms heel dicht bij elkaar.

Bronnen: Ho, Nicola C, Susan S Park, Kevin D Maragh, and Emily M Gutter. 2003. “Famous People and Genetic Disorders: From Monarchs to Geniuses—a Portrait of Their Genetic Illnesses.” American Journal of Medical Genetics Part A 118a (2): 187–96.
Doiteau, V. and Leroy, E. La Folie de Vincent van Gogh, Paris, Éditions Æsculape, 1928.

Beeld: Vincent van Gogh, Self-portrait with grey felt hat, 1887, olieverf op doek, Van Gogh Museum, Wikimedia.