Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Vers van de pers: Werkman’s drukwerk in 3D

Hendrik Nicolaas Werkman was een drukker, maar ook een kunstenaar. Sterker nog, hij combineerde de twee: toen tijdens de Tweede Wereldoorlog de vraag naar drukwerk terugliep, vulde Werkman deze noodgedwongen “vrije tijd” door met zijn drukmateriaal kunstwerken te maken. Zeventig jaar na zijn dood vraagt House of Design zich af hoe zijn werk eruit had gezien als hij nu had geleefd. Het antwoord: de drukker van nu drukt geen pamfletten meer. De drukker van nu drukt in 3D.

In de Bovenkamer van Groningen, de voormalige watertoren aan de Noorderbinnensingel, organiseert House of Design een workshop waarbij ik samen met ontwerpers en MBO-studenten van AOC Terra niet alleen leer over de kunstenaar Werkman, maar ook een glimp opvang van de toekomst: het printen in 3D.

Computergestuurde slagroomspuit

,,Na de industriële revolutie en de digitale revolutie, is het nu tijd voor een industriële digitale revolutie,” vertelt Tobias Strating (SymbioShape) in zijn presentatie over 3D printen: productie wordt digitaal. Met een 3D printer kun je een driedimensionaal object maken op basis van een digitale ontwerptekening. Het is net een computergestuurde slagroomspuit: laagje voor laagje wordt het object opgebouwd.

3D printen heeft zo zijn nadelen: het kost veel tijd, niet alle materialen zijn printbaar en het is moeilijk om dingen te maken die groter zijn dan de printer zelf (of je moet bereid zijn om te puzzelen). Toch staat hier heel veel tegenover: een 3D printer biedt de geweldige mogelijkheid om voorwerpen op maat te maken (denk bijvoorbeeld aan kunstarmen en –benen), heeft geen enkele moeite met het produceren van complexe onderdelen en wordt al gebruikt om huizen, kleding en voedsel te maken. Dit is een printer die zelfs een printer uit kan printen.

Druksels en printsels

Aangezien Werkman zijn werken “druksels” noemde, gaan we tijdens de workshop van House of Design aan de slag met “printsels”. Het ruimtelijk maken van de platte vormen van de kunstenaar blijkt alleen moeilijker dan gedacht: Werkman probeerde verschillende druktechnieken uit in zijn kunstwerken, maar hoe experimenteer je met een 3D printer?

Om het creatieve proces van de kunstenaar tóch na te bootsen beginnen we met een zogenaamde voelmarathon: het tekenen van objecten die we met onze handen voelen, maar niet kunnen zien. En hoewel het misschien makkelijk lijkt om een sleutelbos met een Albert Heijn bonuskaart op de tast na te tekenen, ontdek ik dat het namaken van wat je blind voelt moeilijker is dan gedacht. Zo blijk ik er twee sleutelringen bij verzonnen te hebben en zijn de verhoudingen ver te zoeken – gelukkig was dit onderdeel bedoeld als “intuïtief experiment” en werden we niet geacht om kunstwerken te creëren.

De volgende stap is het ontwerpen van 3D-vormen in speciale software. Bij gebrek aan computers kijk ik mee over de schouders van de studenten, die enthousiast objecten ontwerpen die variëren van geometrische Werkman-vormen tot gebroken hartjes.

Dat het vrijelijk experimenteren met een 3D printer niet gemakkelijk is, blijkt even later, als we onze zelfontworpen voorwerpen uit mogen printen. Tergend langzaam, laagje voor laagje, komen de voorwerpen tevoorschijn: een langzaam, maar fascinerend proces. Over deze kleine voorwerpen, van nog geen 3 bij 3 cm, doet de printer maar liefst 25 minuten.

Maak je eigen Werkman

De studenten en ontwerpers hebben de afgelopen weken hun driedimensionale Werkman-vormen afgemaakt. Deze “printsels” zullen van 25 oktober tot 1 november te zien zijn in het GRID Grafisch Museum Groningen, tijdens de Werkmanparade.

Het werk is echter nog niet af: het is aan de bezoeker om de printsels in elkaar te zetten, of er zelfs nog een vorm bij te printen.

Voor wie graag al wil oefenen met het ontwerpen in 3D: de software Autodesk 123D Design is gratis te downloaden (http://www.123dapp.com/design).

Tekst: Lotte van ter Toolen