Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Van model met overgave naar kunstenaar in controle

Het leven van een model wordt dikwijls verheerlijkt. Je bent knap, reist de hele wereld over, verdient goed en als je geluk hebt mag je samenwerken met de grootste namen in de modewereld: fotografen als Steven Meisel, modelabels als Comme des Carçons en sta je in bladen als Vogue en Elle. Dit alles overkwam fotografe Lisa Jasperina Bommerson. Maar op haar 19e - na drie jaar hard aan de weg timmeren - besloot ze er plotseling mee te stoppen. Nu staat ze achter de camera in plaats van ervoor. Haar foto’s zijn te zien in Galerie StudioH200, waar ze het verhaal vertellen over haar ervaringen in die keiharde modellenwereld. “Ik laat ook foto’s zien zonder mijn gezicht, om aan te geven dat je er als mens in modellenwereld niet mag zijn.”

Vlak nadat je met je modellencarrière stopte, begon je een studie aan de kunstacademie. Wist je al snel dat je je ervaring als model wilde inzetten in het maken van werk?
“Nee, het aspect modellenwerk wilde ik niet gebruiken. Toch ontdekte ik op een gegeven moment dat ik er niet omheen kon. Ik begon met het maken van zelfportretten, eerst spelenderwijs en oppervlakkig. Toen zag ik ineens dat het maken van foto’s een verwerkingsproces werd, ik was oud zeer aan het aanpakken. Op die manier was het een therapeutische ervaring. Langzamerhand zag ik dat mijn foto’s steeds symbolischer en abstracter werden.”

Na drie jaar als model stopte je ermee, waarom eigenlijk?
“In eerste instantie vond ik de aandacht geweldig en het creatieve aspect sprak mij enorm aan; het acteren en samenwerken. Maar leven als model is niet haalbaar, de eisen die worden gesteld zijn onrealistisch. Je moet je realiseren dat er niet goed wordt gecommuniceerd en er is geen psychische hulp voor wat je allemaal overkomt. Mijn mentale gezondheid ging achteruit en om de situatie niet erger te maken moest ik stoppen. Ik wilde geen paspop meer zijn, maar een mens.”

Toon je dat ‘echte’ mens nu in je werk?
“Ja, ik ben geen paspop meer voor andere mensen. Ik hoef niet meer elke dag naar castings en te horen of ik goed genoeg ben of niet. De foto’s die ik maak zijn echt, anders dan ‘het gephotoshopte meisje’ in allerlei grote modebladen. Wel toon ik aan in wat voor ongemakkelijke situaties ik terechtkwam. Ik wil laten zien hoe je als model een maakbaar product bent en in oncomfortabele posities word gedwongen. Zo laat ik bij de expositie een foto zien waarop je mij in een hele smalle hal in een vreemde ongemakkelijke houding ziet staan. Ook laat ik foto’s zien zonder mijn gezicht, om aan te geven hoe je als mens in de modellenwereld er niet mag zijn en het helaas eigenlijk alleen maar over je lichaam gaat en minder over je persoonlijkheid. Dat geeft een anoniem gevoel.”

Zou je dan zeggen dat jouw werk ook een middel is om andere meisjes te helpen inzien hoe verkeerd het modellenleven kan zijn?
“Iedereen vind het zo cool als je zegt dat je model bent, maar het is heel zwaar. Je hebt last van stress en jetlags, ongesteld zijn mag niet. Je beginnende vormen en borsten worden niet gewaardeerd en je moet maatje 0 hebben. Waar het dus op neerkomt is dat je geen vrouw mag zijn. Er is een foto van mij waar ik twee eieren op mijn buik heb liggen, eentje is kapot. Deze eieren staan symbool voor vruchtbaarheid. Het kapotte ei op de foto staat voor de onmogelijke en verstoorde situatie die je als model tegenkomt. Zo gebruik ik mijn ervaringen en ik zeg wat ik er van vind. Wellicht kan ik daarmee anderen bewust maken.”

"Je beginnende vormen en borsten worden niet gewaardeerd en je moet maatje 0 hebben."

Waarom heet je serie foto’s ‘Overgave’?
“Ik heb mij destijds als model overgeven aan die wereld en tijdens het eindexamen moest ik mij overgeven aan mijzelf en de vraag gesteld: ‘wat voel ik nu echt?’. Deze serie heb ik bij mijn eindexamen heel groot getoond, maar nu toon ik ze kleiner omdat ik voel dat het probleem ook kleiner is.”

Is er in plaats van overgave ook controle, aangezien je nu zelf de camera in handen hebt?
“Ja, en dat ervaar ik als een zeer positieve ervaring. Overgave en controle gaan dan grappig genoeg ook hand in hand. Overgave is het concept, het mentale proces wat eraan vooraf gaat. Controle is het heft in eigen handen nemen en het werk maken. Ik heb een foto gemaakt met een schaar op een tepel. Mijn gezicht kijkt naar beneden en ik heb een beetje een onderdanige uitdrukking. Deze onderdanigheid hoort bij het modellenvak. Als een model te grote borsten heeft moet ze daar iets aan doen. Op deze foto laat ik de overgave die daarmee gepaard gaat zien.”

Je hebt in je tijd als model ook veel te maken gehad met fotografie, waarom kies je voor het maken van je werk ook voor hetzelfde medium?
“Omdat ik dan makkelijk kan laten zien wat ik zelf wil. Tegelijk is het ook een methode om de mode-industrie te vertellen dat dit is wie ik echt ben. Met analoog fotograferen is het proces heel cruciaal, je bent licht aan het vangen, je gaat een doka in en moet alles zelf doen, dat vind ik juist zo fijn. Modefotografie is een heel snel en afstandelijk proces. Je foto staat binnen no time in een tijdschrift. Ik stop die snelheid weg om heel bewust na te gaan wat ik wil laten zien.”

Ga je je ervaring als model nog verder uitwerken in je fotografie?
“Ik ga mijzelf nog wel als model inzetten, maar het verleden komt er niet aan bod. Met het eindexamen was ik er echt helemaal klaar mee. Ik voel dat ik het heb verwerkt. Het blijft op een bepaalde manier nog wel bij mij, maar ik kan er nu op een nuchtere manier naar kijken. Tijdens mijn modellenwerk had ik deze nuchterheid ook al en zag ik hoe absurd het was wat ik deed. Schoonheidsideaal blijft en veranderd door de tijd, maar het moet wel leuk blijven hoe we er mee om gaan.”

De expositie in Galerie StudioH200 loopt nog tot 30 april en is te bezoeken op afspraak.
Zaterdag 15 april organiseert Lisa een finnissage/eindfeest waar iedereen welkom is, kijk voor meer informatie op haar website.

Tekst: Frieda de Witte
Foto's: Lisa Jasperina Bommerson