Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Kunst kijken

Online initiatieven van Groningse kunstinstellingen tijdens de coronacrisis

Door: Dinnis van Dijken, 22 juni 2020

Veel kunstpodia hebben hun deuren noodgedwongen moeten sluiten door de coronacrisis. Instellingen verzonnen daarom nieuwe manieren, zodat residencies alsnog door konden gaan en tentoonstellingen niet uitgesteld hoeven worden.

Het Resort organiseert nu bijvoorbeeld zogenaamde ‘solo-retreats’ waarin de residerende kunstenaars in hun eentje tijdelijk gebruik kunnen maken van locatie Het Pakhuis. Maar dan wel zonder lijfelijk aanwezig publiek, vernissage of finnisage en alleen met online exposure. Tijdens de expositie Linguistic Images van galerie Sign werd er een nieuw deurbeleid opgezet en kon maar 1 persoon tegelijkertijd naar binnen. Allemaal goede aanzetten om met de opgelegde regels om te gaan, maar dat neemt niet het feit weg dat de exposure voor kunst en kunstenaars enorm is gereduceerd.

Eigen vibe en esthetiek

Gelukkig is het kunstenaars eigen dat zij niet gaan zitten wachten tot overheidsinstellingen met oplossingen komen, maar gaan zij zélf aan de slag. Zo zijn veel websites nu ‘viewing-rooms’, worden er massa´s nieuwe Instagram-accounts aangemaakt om te dienen als performance podia en groeit het aantal online initiatieven explosief. Opmerkelijk hierin is dat veel van deze initiatieven eerst lokaal beginnen, waaronder hier in Groningen. Zo zijn er de nieuwe initiatieven SURF (Surfacing Unused Realities Forum), Art is In The Line en Homescreen, die gemeen hebben dat ze allemaal in Groningen begonnen zijn en die allen op hun eigen manier omgaan met de nieuwe realiteit. Homescreen was een van de eerste die de stap nam om de online wereld opnieuw te verkennen; op 27 maart vond al hun eerste editie plaats (vrijwel meteen nadat de nieuwe lockdown-regels werden opgelegd). De beschrijving in hun Instagram-bio is dan ook: ‘Online Art Space fighting the quarantine’.

Kenmerkend voor veel van de nieuwe online initiatieven is dat allereerst het medium goed wordt geanalyseerd, verkend en opnieuw gelabeld. Instagram is verreweg het eerste medium waarvan veel mensen gebruik maken en waarmee gespeeld wordt. Zo heeft Homescreen een nieuw thema voor elke editie en wordt voor elke editie een grid van 9 beelden op hun Instagram-feed gereserveerd dat in z’n geheel wordt vormgegeven door geselecteerde kunstenaar. Als je een vervolgens even swipet op een van deze negen beelden, komt een klein overzicht van een van de deelnemende kunstenaars naar voren. Als je kijkt naar de Instagram-feed van Homescreen blijkt dat dit ook een zeer effectieve manier om elke editie een eigen vibe en esthetiek te geven waardoor je het idee krijgt dat elke grid van 9 posts ook daadwerkelijk een eigen identiteit en ruimte heeft waar kunstenaars kunnen experimenteren met wat er mogelijk is in deze format en medium.

Er zit alleen wel een limiet aan wat er online kan plaatsvinden. Niet alles laat zich even makkelijk vertalen naar de digitale wereld. Werk dat de fysieke, materiële eigenschappen van een medium bezighoudt (sculptuur en schilderkunst bijvoorbeeld), laat zich soms wel documenteren, maar de online ervaring staat soms mijlenver van het gewenste effect. Waardoor het vaak even ver is verwijderd van waar de kern van het werk überhaupt over gaat. Of soms is de kunstenaar niet digitaal vaardig genoeg om de stap naar een online praktijk te maken of heeft er de financiële middelen niet voor.

Mogelijkheden en beperkingen van de digitale wereld

Dit is iets waarover ook veel wordt gediscussieerd op online conferenties en fora. SURF besteedde daar in hun eerste editie van de online conferentie volop aandacht aan: Art Is On The line heeft als expliciet doel om actief naar manieren te zoeken om samen te creëren ten tijde van sociale isolatie. Homescreen nodigt kunstenaars uit ongeacht met wat voor medium zij zich bezighouden en laat het over aan de kunstenaar om na te denken over hoe en wat de diegene wil presenteren. Dit heeft als gevolg dat sommigen hun kunstpraktijk moeten herdenken en opnieuw moeten vormgeven om zich geschikt te maken voor de mogelijkheden én beperkingen van de digitale wereld. Wat soms werkt en soms niet. Gelukkig is bij alle initiatieven genoeg ruimte en bereidheid om hierover samen te speculeren. 

Het positieve effect van deze initiatieven is dat mensen elkaar in ieder geval actief opzoeken en samen zoeken naar nieuwe mogelijkheden en deze ook daadwerkelijk proberen te verkennen. Wat vaak begint als lokale initiatieven, breidt zich dankzij het internet vaak al snel uit naar verdere delen in de wereld en trekken ook al snel internationale praktiserende kunstenaars aan. Wat uiteindelijk ook een van de oorspronkelijke voordelen was van het internet. Het is te hopen dat zulke initiatieven en hun bereidheid om te experimenteren niet verdwijnen zodra men weer langzaamaan teruggaan naar events in real life. Het mag dan een tijd zijn van beperkingen, maar nooit eerder is het zo makkelijk geweest om een plek te vinden waar zoveel nieuwe connecties worden gemaakt op dergelijke inclusieve en open manier. 

 

Tekst: Dinnis van Dijken
Beeld: Homescreen