Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Kunstshots

Wist je dat het Jozef Israëlsmonument aan het Hereplein in de Tweede Wereldoorlog is vernield door de knokploeg van de NSB?

Door: Franciska de Beer, 28 augustus 2018

Het was van zijn voetstuk gehaald en met houwelen bewerkt. De knokploeg van de NSB, de weerbaarheidsafdeling (WA), had in 1943 het Jozef Israëlsmonument flink beschadigd. Een kinderkopje en het reliëf met Israëls portret waren zelfs gestolen. De overgebleven brokstukken werden na de vernieling snel opgeborgen door Koops, destijds directeur gemeentereiniging. Want misschien kon het beeld na de oorlog wel weer hersteld worden.

Het monument midden op het Hereplein is een hommage aan de beroemde kunstenaar Jozef Israëls (1824-1911), die aan de Vismarkt werd geboren. De sculptuur is een driedimensionale verbeelding van Israëls schilderij Langs Moeders Graf (1856). In 1922 werd het monument, vervaardigd door Abraham Hesselink, voor het eerst onthuld. Maar waarom was precies dit beeld het doelwit geweest? Waarschijnlijk omdat Israëls Joods was.

Na de oorlog begon de Groninger beeldhouwer Willem Valk aan de restauratie van het monument. Er werd een nieuw kinderhoofd geboetseerd en besloten om een nieuw reliëf te vervaardigen, toen plots een wonderlijke ontdekking werd gedaan. Het authentieke reliëf was gevonden in een kolenbergplaats van een Groninger kindertehuis, door kinderen van geïnterneerde NSB’ers, "die bij de vondst gezamenlijk... het Wilhelmus aanhieven!"

In 1946 werd het opgeknapte monument voor de tweede keer feestelijk onthuld. In zijn toespraak stelde de burgemeester Cort van der Linden dat het beeld nu een tweede symbolische waarde had gekregen: "Het monument der ingang der stad staat er thans niet meer alleen als hulde aan een groot kunstenaar, doch ook als een belofte aan de toekomst van gelijkheid van alle burgers der stad."