Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Kunstshots

Waarom is dit geen pijp?

Door: Desta Matla, 12 maart 2019

Ik kan mij nog goed herinneren dat ik dit schilderij voorgeschoteld kreeg tijdens de lessen kunstgeschiedenis op mijn middelbare school. Met de puistjes op mijn voorhoofd en het schamele beetje frans dat ik al had geleerd, kon ik ontcijferen wat er stond: dit is geen pijp. Maar deze tekst stond toch duidelijk onder een schildering van een pijp? Hoezo ontkende de schilder (René Magritte) dan dat hij een pijp had geschilderd? Het raadsel liet me niet meer los, en tot op de dag van vandaag ben ik gek op Magritte en zijn simpele manier van bevragen.

Magritte werd geboren in Lessen (België) in het jaar 1898 en volgde zijn opleiding aan de Academie in Brussel. Hij was schilder en wordt nu gezien als een belangrijk surrealist, een stroming in de kunst die we kennen van o.a. Salvador Dalí (met zijn kenmerkende snor en gesmolten klokken).

De naam van het schilderij met de pijp is: ‘la trahison des images’, wat zoveel betekent als: ‘het verraad van de voorstelling’. Met dit, en de begeleidende tekst, kunnen we een aantal draadjes aan elkaar knopen: de pijp is helemaal geen echte pijp, maar een representatie van een pijp. In werkelijkheid is het een schilderij, dus gewoon een doek beklad met olieverf. Hiermee bevroeg Magritte ons vermogen tot verbeelding: de pijp bestaat alleen omdat wij hem associëren met het echte voorwerp. Dat wat er op het doek staat, is dus eigenlijk geen echte pijp.

Als ik dit nou eens eerder had begrepen, had ik misschien een voldoende gehaald voor mijn proefwerk.

PS. Marc Eemans (Belgie, 1907) maakte wél een schilderij met een echte pijp. Die zag er zo uit: