Wethouder Paul de Rook (D66), verantwoordelijk voor verkeer, sport en cultuur namens de gemeente Groningen, is sinds zijn aantreden in 2014 bij menig theatervoorstelling, expositie en prijsuitreiking. Maar wat heeft hij de afgelopen jaren nog meer gedaan? En wat voor rol speelt kunst eigenlijk in de verandering van de binnenstad? Kunstspot ging met hem in gesprek.
“Ik heb niet echt artistiek verantwoorde kunst in huis. Wat ik met mijn vriendin heel erg leuk vind is om beeldjes of schilderijen mee te nemen van plekken waar wij samen zijn geweest. Dus in onze gang hangt een drieluik van een hele mooie foto van New York die we daar hebben gekocht. Er hangt een klein schilderijtje dat we in Curaçao hebben meegenomen. Ook hebben we een schilderijtje met van die oude jaren 50-auto’s uit Cuba. En we hebben veel foto’s in huis, dat is ook kunst natuurlijk.”
Wat voor rol speelt kunst in de herinrichting van de binnenstad?
“Onlangs hebben wij een leidraad gemaakt voor de binnenstad. Dat is een soort handboek voor de ontwerpers en de mensen die een straat gaan inrichten. Vroeger ging zo’n handboek alleen maar over het soort stenen en wat de afstand van de stoep tot de goot moet zijn, en dat soort dingen. We hebben daarom inmiddels veel meer elementen daaraan toegevoegd. Ook kunst is daar een van geworden.”
“We hebben ons met name gericht op de vele steegjes in de binnenstad. Je hebt de grote straten die ook als straat moeten functioneren. Maar in de zijstegen is ruimte voor grotere elementen. Dat zijn van die plekken waar niemand komt of inkijkt. In dat soort verdachte hoekjes kun je juist hele gave dingen doen.”
Zijn er ook al plekken aan te wijzen waarvan je kan zeggen: dat komt er?
“We zijn nu eerst bezig met de straten waar gewoon heel veel verkeer door komt, de Brugstraat bijvoorbeeld. Daar merk je dan dat het lastig is om kunstwerken te plaatsen. Maar juist op de parkjes, bijvoorbeeld op het Nieuwe Akerkhof, daar zouden dat soort dingen bijvoorbeeld wel goed kunnen.”
Hoe vind je de juiste kunstenaars?
“Soms gaan we zelf op zoek naar kunstenaars. Maar ik denk dat kunstenaars er ook heel goed zijn in ons te verrassen met dingen die we nog lang niet hadden bedacht. Onze regelgeving is altijd een antwoord op maatschappelijke vraagstukken. Dus er gebeurt iets, en dan moeten wij verzinnen wat ons antwoord daarop is. Het leuke aan kunstenaars vind ik dat die juist vaak zelf met ideeën komen.”
"Ik heb niet echt artistiek verantwoorde kunst in huis"
En dan komt er natuurlijk meer geld beschikbaar voor kunst. Zet de gemeente daar nu ook op in?
“De afgelopen periode hebben we al meer geld uitgetrokken voor kunst. Eenmalig is op alle subsidies een heel klein beetje bezuinigd, maar verder heeft Groninger er de afgelopen jaren consequent stappen bijgezet. Juist omdat het Rijk minder gaf aan kunst hadden wij zoiets van: we moeten zelf een stap extra zetten, want als wij ook een stap terug doen dan valt het helemaal weg. Zo hebben we dat steeds gedaan en dat blijven we dat ook doen. Voor de komende periode hebben we jaarlijks 750.000 euro extra voor kunst beschikbaar gesteld. Daarnaast doen we natuurlijk ook ons best dat er ook een deel van de rijksbijdrage in Groningen belandt, wanneer die weer toeneemt.”
“We kunnen doorontwikkelen. We zijn heel blij dat het Grand Theatre ook weer extra geld heeft gekregen, We hebben vanuit de gemeenteraad geld beschikbaar gesteld om op het Ebbingekwartier, dus waar het NNT nu zit, een heel nieuw onderkomen te bouwen voor de verschillende theaterinstellingen. Ook zijn we bezig om met Scheepvaartmuseum te kijken of we er misschien een stadshistorisch museum van kunnen maken.”
Je bent nu een paar jaar actief als wethouder in Groningen. Hoe kijk je hierop terug?
"Wat ik ontzettend leuk vind is dat je werk kan bijdragen aan het creëren van dingen. Dat je verandering kunt zien als je een bijdrage levert. Dat vind ik ook het leuke aan mijn andere portefeuille: het verkeer. Daar doe je hele tastbare dingen mee. We zijn nu bezig met de Brugstraat en de Astraat, dat is nu eigenlijk een soort pleintje geworden. In mijn opvatting is de stad daar veel beter van geworden, en daar heb je zelf iets aan kunnen doen.”
Waar komt die drive vandaan, dat je dingen wilt veranderen?
“Het begon eigenlijk al in de leerlingenraad van de middelbare school. Ik kan wel aan de zijlijn staan en zeggen wat niet goed is, maar ik kan ook iets doen om dat ook echt te verbeteren. Dat is wat ik eigenlijk ben blijven doen: betrokken zijn bij je omgeving en iets willen verbeteren. Eigenlijk heeft kunst en cultuur mij daarin ook erg geholpen. In 2002 deed ik mee aan het project ‘Dichterbij’ van NNT, daardoor merkte ik dat je in de theaterwereld expressief mag zijn. In die periode ben ik wat extraverter geworden, en dat heeft me ook geholpen bij de stappen die ik in de politiek heb gedaan.”
"De theaterwereld heeft mij geholpen extraverter te worden"
Denk je dat cultuur ook zo’n rol kan spelen voor Groningen?
“De grote uitdaging is dat cultuuruitingen in de stad niet alleen één specifieke groep bedient. Er is ook een grote groep die er heel weinig van mee krijgt. Je merkt dat veel mensen de overtuiging hebben dat bepaalde disciplines van kunst niets voor hen zijn, maar dat is eigenlijk eerder gebaseerd op een soort voorgevoel dan op een bepaalde ervaring.”
Wat zou je toekomstige wethouders willen meegeven?
“Kunst en cultuur heeft waarde, omdat het mensen anders kan laten kijken naar vraagstukken en de samenleving. Ook zorgt het voor de ontwikkeling van creatieve vaardigheden die je nodig hebt om een succesvol mens te zijn in de volle breedte. Ik hoop dat mijn opvolgers die waarde blijven zien en daarin willen blijven investeren, bijvoorbeeld in talentontwikkeling. Dat je niet alleen kijkt naar wat het nu oplevert, maar dat er over twintig jaar nog steeds een boeiend cultureel klimaat is.”
Groningen als ‘City of Talent’ richt zich vooral op talentontwikkeling van jonge kunstenaars. Hoe staat zij tegenover meer gevestigde kunstenaars in de stad?
“Naast talentontwikkelingsinspanningen moeten we ook samen zorgen voor een goede arbeidsmarkt voor kunstenaars. De fair practice-code bijvoorbeeld, waarmee we afspreken met werkgevers en onderwijsinstellingen dat we op een eerlijke manier gaan betalen voor kunst. Daarnaast moet er ook een bewustzijn ontstaan onder kunstenaars, dat zij zich niet meer laten onderbetalen voor hun werk. Daarmee willen we ook laten weten aan beginnende en gevorderde kunstenaars dat ze welkom zijn om zich hier te vestigen. Steeds meer mensen zeggen: in Amsterdam is er meer werk, maar ook veel meer drukte en hoge prijzen… In Groningen wordt nog iets meer met de menselijke maat gemeten.”
Tekst: Philip Rozema & Karlijn Vermeij
Foto's: Sander van der Bij