Naar inhoud

Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.

Kunst kijken

Collective Space - De denkbeeldige stad in acryl en aquarel

Door: Karlijn Vermeij, 3 mei 2017

In Groningen ben je nooit langer dan een half uur fietsen van een plek verwijderd. Met ongeveer 200.000 inwoners is onze stad behoorlijk compact te noemen (ter vergelijking: Amsterdam heeft er ruim 800.000). De metropolen van de wereld met hun torenhoge flatgebouwen, urenlang pendelen tussen wijken en miljoenen inwoners lijken hier doorgaans ver weg. Niet bij galerie with tsjalling:, waar momenteel de duo-expositie Collective Space van Mattijs van den Bosch en Julio Pastor te zien is. Tot en met 3 juni kun je hier grootstedelijke scènes en voorstellingen, gezien door de ogen van twee verschillende kunstenaars, in je opnemen om even wat groter te denken. 

Het lukt de grijze, regenachtige zaterdagmiddag niet de muren van galerie with tsjalling: binnen te dringen. De heldere, kleurige vlakken in het werk van Mattijs van den Bosch knallen je bij binnenkomst tegemoet. Van den Bosch (1964) woont en werkt in Amsterdam, alwaar hij tijdens zijn dagelijkse routes typisch stadse bouwsels tegenkomt. Met acrylverf op paneel maakt hij strakke, geabstraheerde voorstellingen, zoals van een haringstal, een bloemenkraam of een transformatorhuisje.

Op het eerste gezicht doen de voorstellingen van Van den Bosch haast digitaal aan: de schaduwen, lijnen en contrasten zijn ontzettend scherp neergezet. Van dichtbij zie je echter dat alle lagen verf met de hand aangebracht zijn, waardoor de kleurvlakken nuance en diepte krijgen. Opvallend detail is het weelderig geschilderde groen op de achtergrond, te danken aan de klassieke training die Van den Bosch vroeger heeft genoten. In werken zoals Transformatorhuis 2 (2016) en Hollandse nieuwe (2016) was voor de kunstenaar vooral ruimte om technieken op het gebied van kleur en materiaal te onderzoeken: wat zijn de mogelijkheden van acryl als materiaal binnen dit thema? 

Wikipedia-pagina's die niet echt bestaan

Ook in het werk van Julio Pastor (1981) speelt het door hem gebruikte materiaal een belangrijke rol. De in Mexico-Stad geboren kunstenaar maakt tekeningen op papier met aquarel en potlood. Door de waterverf krijgen zijn stadse omgevingen een meer schetsmatig, onaf en chaotisch karakter, terwijl de gebouwen qua perspectief en compositie heel precies zijn opgetekend. Deze toepassing sluit goed aan bij de thematiek in zijn werk. Hij tekent bijvoorbeeld flatgebouwen waarvan de bouw niet is afgerond en in dezelfde voorstelling plaatst hij een denkbeeldige impressie van hoe het gebouw eruit had kunnen zien; als een architect die een plan voor een gebouw presenteert.

Naast ‘bouwtekeningen’ als Chale #2 (2017) en Osteogenesis Imperfecta (2017) zijn er in de expositie ook Wikipedia-pagina’s van Pastor’s hand te zien die niet echt bestaan, waarvan de inhoud verdieping geeft aan de andere werken. Zo is er een pagina te lezen over een mythologische figuur (Miquiztetl, 2017)) en over een botziekte (Osteogenesis Imperfecta – Wikipedia, 2017)). Daarmee verwijst Pastor naar de doodse, onafgeronde gebouwen, die als skeletten zonder huid en haar in verschillende steden te vinden zijn en het landschap mede bepalen. 

Precisie naast chaos, planmatigheid naast spontaniteit

De stad als utopie

De samenkomst van de werken van Van den Bosch en Pastor pakt op meerdere fronten goed uit. Allereerst vormt het contrast tussen de gelaagde, strakke lijnen van Van den Bosch en de schetsmatige, architecturale benadering van Pastor een spannend geheel. De stadse omgeving is immers ook door deze uitersten te kenmerken: precisie naast chaos, planmatigheid naast spontaniteit. Daarnaast focussen beide kunstenaars op de tijdelijkheid van de stedelijke omgeving: de gebouwen van Van den Bosch en Pastor zijn allemaal tijdelijk of semi-tijdelijk, ze zullen nog veranderen of zelfs verdwijnen. In de werken van beide kunstenaars worden deze doodgewone objecten, die bepalend zijn voor het uiterlijk van het stedelijk landschap, vereeuwigd.

Ten slotte zijn de cityscapes van Van den Bosch en Pastor ‘echter dan echt’, deze stadse voorstellingen zul je nooit in het echt kunnen aanschouwen. Niet alleen omdat sommige gebouwen niet meer zullen bestaan, maar ook omdat beide kunstenaars een zekere mate van manipulatie toepassen in hun werk. Van den Bosch presenteert bijvoorbeeld schone, nette gebouwtjes en laat de gebruikelijke stadse zaken zoals aanplakbiljetten, stront of vuilnis buiten beeld. Pastor voegt, iets minder subtiel, complete voorstellingen toe aan bestaande bouwsels. Ook plaatst hij zijn eigen graffiti-tag toe op zijn gebouwen: Chale! (Spaans voor ‘jammer!’, als in: dikke faal). 

De cityscapes van Van den Bosch en Pastor zijn ‘echter dan echt’, je zult ze nooit in het echt aanschouwen

Alledaagse schoonheid van de stad

Hoewel de stadse taferelen van Van den Bosch en Pastor op het eerste oog bekend voorkomen, blijken deze na bestudering ervan geïdealiseerde voorstellingen te zijn, waarin een utopisch beeld van de werkelijkheid wordt gecreëerd. Het lijkt wel alsof beide kunstenaars onze fantasiebeelden van (aspecten uit) een typische stedelijke omgeving als uitgangspunt hebben genomen. Niet alleen om ons bewust te maken van de schoonheid van onze alledaagse stedelijke omgeving, maar ook om te beseffen dat deze landschappen een grote invloed hebben op denkbeelden over onze (vaak niet bestaande) leefwereld. 

De expositie Collective Space van Mattijs van den Bosch en Julio Pastor is nog t/m 3 juni 2017 te zien in galerie with tsjalling: