Hier een cookie tekst met verwijzing naar de cookies pagina.
Het gebeurt niet elke dag dat je ’s ochtends wakker wordt en weet dat je ’s avonds in een mortuariumkist zal liggen. Zaterdag stond ik met die wetenschap op. Niet omdat ik een vreselijke dood zou sterven, maar omdat ik naar de installatie Famous Deaths zou gaan tijdens De Nacht van Kunst & Wetenschap in Groningen.
In de kelder van het Academie Minerva aan de Praediniussingel staan twee mortuariumkisten met hun deuren open, daarnaast staat een karretje met een laptop en verschillende blikjes. Uit alle blikjes komen draden die aan de kisten zijn bevestigd. Twee mannen zijn aan de draden aan het prutsen.
De mannen zijn Frederik Duerinck en Marcel van Brakel, de lead-designers van het project Famous Deaths. Mensen kunnen in de mortuariumkisten liggen en in vier minuten de laatste momenten van bekende mensen ervaren door geur en geluid.
Als ik de ruimte binnenloop werkt de installatie nog niet goed. Om te testen gaat Duerinck op de brancard liggen, terwijl van Brakel hem in de kist duwt. ,,Ik ruik J.F.K. niet'', roept Duerinck en hij klautert weer uit de installatie, om verder te prutsen aan de draadjes.
Het project is opgezet door de opleiding Communicatie en Multimediadesign in Breda. ,,We willen onderzoeken wat geur communiceert. Dat is heel interessant omdat je onbewust veel interpreteert over je omgeving aan de hand van geur'', vertelt van Brakel. ,,De installatie bestaat eigenlijk uit vier kisten, maar Whitney Houston en princess Diana staan op dit moment in Duitsland. John F. Kennedy en Khadaffi staan hier.”
Een toeschouwer van een jaar of dertien mag het eerst proberen. Zijn vader vraagt nog snel of het niet te eng voor hem is. ,,Nee hoor”, zegt van Brakel. De jongen krijgt een alarmknop in zijn handen geduwd en wordt in de kist geschoven. Een paar seconden later gaat er een alarm af. ,,Oh hij is gecrasht”, zegt Duerinck. ,,Haal hem er maar even uit.”
Ondertussen begin ik zenuwachtig op mijn wang te bijten. De jongen gaat er weer in en nu werkt de installatie gelukkig goed. Dan is het mijn beurt. Ik kies voor JFK en neem plaats op de brancard. Ik word als een afbakbroodje in de oven geschoven. De alarmknop houd ik met twee handen stevig vast. Ik neem meteen een soort dode positie aan met mijn handen op mijn buik. Ik lig kaarsrecht. Met een klap wordt de deur van de kist dicht gesmeten. ,,Lekker theatraal hoor”, denk ik in het donker.
Ik hoor juichende mensen en een auto. Op mijn gezicht voel ik de lucht waarmee de geuren in de kist worden gepompt. Dan ruik ik de eerste geur, gras geloof ik. Een helikopter vliegt over en ik hoor kermisgeluiden. Ik ruik zoet eten, popcorn of suikerspin. De geur verandert een paar keer, maar ik kan niet goed plaatsen wat ik ruik. Dan klinken er drie geweerschoten.
Kennedy werd in zijn hoofd geschoten. Op de beelden van toen is duidelijk te zien dat zijn hersenen uit zijn hoofd spatten. Het bekende beeld van Jackie Kennedy in haar bebloede kleding schiet door mijn hoofd. Opnieuw verandert de geur. Maar nu ruikt het heel vies, naar nat leer of misschien wel bloed? De deur van de kist gaat open. Ik word uit de kist getrokken. Als ik omhoog kom staat er opeens veel publiek. ,,Eh, hoi!”, piep ik.
Duerinck en Van Brakel hebben nog wel een wensenlijstje. Willem van Oranje verdient een eigen kist. Duerinck aarzelt even: ,,Of Hitler. Dat zou heel vet zijn.”
Andere mensen willen het nu ook proberen. Steeds als de vier minuten om zijn klinkt er een piepje. ,,JFK is klaar”, roept Duerinck. Waarna van Brakel de deur opent en de mensen weer op de brancard rolt. Ik besluit dat het tijd is om te gaan, ik heb trek gekregen in een warm broodje.
Tekst: Patriecia Kolthof
Foto: Machlon Hurulean