Een snikhete zomerdag. Je zit buiten, misschien een beetje vastgeplakt aan je rieten terrasstoeltje en loom van de zomerzon. Over het randje van je zonnebril kijk je omhoog naar de hemelsblauwe lucht en knijpt je ogen dicht tegen het felle licht. Je knippert: vlekjes kleuren je beeld en verdwijnen dan langzaam uit je gezichtsveld. Heel even staat dit vervreemdende plaatje met abstracte vormen op je netvlies gebrand. Zo'n tafereel is één manier om de schilderijen van Carola Schapals te omschrijven. Haar werken zijn tot en met 2 april nog te zien in galerie Ann’s Art. Ik ging langs en bleef even (nouja, even…) hangen in het magische.
Als je Schapal's schilderijen zo bij elkaar ziet, is er één ding duidelijk. Licht, maar ook het ontbreken ervan is een terugkerend thema. En nee, dan heb ik het bijvoorbeeld niet over zo’n lelijke lens flare. Maar een zonnestraal die weerkaatst op een heldere dag waardoor het gewone straatbeeld wordt getransformeerd. Of kleurrijke lampionnetjes die door een zomerbriesje op en neer deinen en afsteken tegen de donkere achtergrond. Dit laatste beeld zou je kunnen vastleggen door een foto te maken met een lange sluitertijd waardoor de lichtbronnen in het donker gaan gloeien. Schapals weet ditzelfde effect te bereiken met een flinke dosis olieverf. De eerdergenoemde lampionnetjes zijn zó waarheidsgetrouw geschilderd dat ze de omgeving met een echte warme gloed lijken achter te laten. Eyecatchers.
Eindeloos durende momenten
Taferelen die veelal haastig aan ons voorbij trekken in het dagelijks leven (en daarom dus soms letterlijk een ogenblik duren) weet Schapals voor eeuwig vast te leggen. Doordat je nu even iets langer in deze sfeer kan blijven rondhangen, heeft het geheel iets surrealistisch. Een ander element dat meewerkt aan dit effect, zijn vlekjes op de lens, om het maar even zo te noemen. Neonstipjes of abstracte vormen duiken ineens op in een gedetailleerd geschilderd landschap. Je moet even twee keer kijken. Het doet mij vaag denken aan Instagram-achtige apps, waar je lichtvlekjes en ruis kan toevoegen aan je foto’s of video’s voor een authentiek effect. Denk Lana del Rey esthetics. (Behalve dan dat Lana en deze apps in vergelijking met Schapals maar eigenlijk een stelletje wannabe’s lijken met hun instant nep nostalgie.)
Deze vlekjes staan echter voor de muziek die de kunstenares inspireert als ze aan het werk is weten Marijke en Ronald van Ann’s Art mij te vertellen. Schapals heeft een brede muzieksmaak die ze op het doek weer tot leven wekt in verschillende kleuren en abstracte gedaantes. Het is een interessant gegeven hoe zij met kleine, ongrijpbare dingen de realiteit zo kan veranderen. Ook heeft Schapals er een handje van om bepaalde gedeeltes tot in detail uit te werken, waarna het overgaat in een haast ruw opgezet stuk. Duidelijke penseeltoetsen waar de dikke lagen olieverf nog goed te zien zijn. Adembenemend. Dit doet ze op zo’n manier dat het op het wel opvalt, maar niet storend is. En weer word je tijdens het kijken op het verkeerde been gezet.
Details in de duisternis
Hierdoor kan je zien dat Schapals heel goed weet waar ze mee bezig is en wat verf allemaal kan doen. Mijn persoonlijke favoriet is een groot werk in het hoekje van de galerie. Je staat als kijker aan het begin van een smal bruggetje, ergens in de binnenstad van Berlijn. Naast je een discobal, behorend bij een restaurant waar je net de avond hebt doorgebracht. Een lichtjesslinger leidt je de weg. Ver weg zie je schimmen van huizen, hier en daar doemen er een paar felle neon lichten op. Maar als je daar nu eens aan voorbij gaat en je blik richt op het donkere en onbekende. Hoe langer je kijkt, hoe meer details je ziet die Schapals heel zorgvuldig, laag na laag, in haar werk heeft gestopt. En opeens... ben je opgeslokt door de nacht.
De beelden die Schapals schept zijn overigens vrijwel altijd verlaten. Verlaten maar niet vergeten: de sporen van mensen zijn nog zichtbaar. Een mooi strak designhuis waar de tuin lijkt te zijn overwoekerd door wildgroei, maar de tuindeuren open staan, bijvoorbeeld. Of de nasleep van een zomerse barbecue in het park, de spullen nog niet opgeruimd. Het lijken stills uit een film. Hierdoor ga je er eigenlijk automatisch een verhaal bij verzinnen. Wat is er aan dit beeld vooraf gegaan? ...Kijk, daar ga ik al met m’n barbecue in het park, het kan net zo goed bij je liefje in de achtertuin zijn. Ik zou zeggen: vergeet de yoga en de kruidenthee. Breng eens een bezoekje aan de galerie en zie hoe Schapals de tijd stil zet. Een rustmomentje voor jezelf.
Het werk van Carola Schapals is nog tot en met 2 april te zien in kunstgalerie Ann’s Art, Laan Corpus Den Hoorn 100 te Groningen.
Tekst: Loes Stam
Beeld: Ann's Art